Zanim jednak przejdziemy do konkretnych wyliczeń, to musimy zaznaczyć, że oszczędzanie jest kwestią wybitnie indywidualną. I choć są modele zarządzania budżetem domowym, o które w tym materiale się oparliśmy, to należy pamiętać, że sytuacja każdego człowieka może być różna.
Dla jednych odłożenie co miesiąc nawet połowy pensji może nie stanowić problemu, a inny odlicza już do wypłaty i o jakimkolwiek oszczędzaniu nie może być mowy. Kluczowa oczywiście jest wysokość wynagrodzenia, ale też sytuacja rodzinna, poziom zadłużenia czy wartość comiesięcznych wydatków i zobowiązań.
Mimo to postanowiliśmy zbudować model, który oparliśmy o popularne wśród ekspertów modele oszczędzania. Na jego podstawie oszacowaliśmy kwoty, które teoretycznie powinien mieć oszczędzone 30-, 40-, 50- czy 60-latek.
W naszym materiale wykorzystaliśmy model oszczędności 50/30/20 (czasami modyfikowany jest on do modelu 70/20/10). Budżet oparty na tej zasadzie zakłada podział dochodu na trzy kategorie: 50 proc. zostanie przeznaczone na rzeczy, których potrzebujecie, 30 proc. na tzw. zachcianki, a 20 proc. na oszczędności lub spłatę zadłużenia.
Więcej na temat modeli oszczędzania pisaliśmy w tym materiale na Business Insider Polska.
Przyjęliśmy zatem, że w idealnym świecie każdy powinien odkładać 20 proc. swojego dochodu "na czarną godzinę". I znowu, mamy świadomość, że dla sporej grupy Polaków może to być utopia, ale jakieś założenia musieliśmy poczynić.
Skoro odkładamy 20 proc., to znaczy, że co piąta złotówka z naszego dochodu powinna trafiać na konto oszczędnościowe, lokatę, zakup obligacji czy do symbolicznej skarpety. Generalnie bierzemy więc pod uwagę środki o wysokim stopniu płynności (czyli np. niekoniecznie nieruchomość). Co piąta złotówka lub — jeszcze prościej — co piąta pensja.
A jeśli tak, to łatwo policzyć, że co roku nasza poduszka finansowa powinna rosnąć o niespełna 2,5 miesięcznego wynagrodzenia netto (czyli na rękę).
Stan naszych oszczędności w tym modelu w dużej mierze zależy więc od dwóch czynników: wysokości wynagrodzenia i stażu pracy. Badania pokazują, że w Polsce 88 proc. osób swoje pierwsze doświadczenia zawodowe ma przed 25. urodzinami, a statystycznie karierę zaczynamy w wieku 22 lat (to badanie TNS Polska sprzed kilku lat).
Na potrzeby tego tekstu przyjmijmy więc 22. urodziny jako moment, w którym rozpoczynamy zarabianie. Drugie założenie już znamy, czyli: "odkładamy 20 proc. dochodu". Ostatnie natomiast zakłada, że nie uwzględniamy ewentualnego oprocentowania oszczędności. Stopy zwrotu mogą być bowiem różne w zależności od instrumentów.
Nie powinno być zaskoczeniem, że im człowiek starszy, tym więcej powinien mieć oszczędności. To absolutna oczywistość, choć oczywiście zdarzają się od tej reguły wyjątki.
Skupmy się jednak na poszczególnych grupach wiekowych. Zgodnie z naszym założeniem 30-latek jest już na rynku pracy statystycznie przez mniej więcej osiem lat.
Tu pora na drugą już oczywistą dygresję: na starcie kariery z reguły nie ma co liczyć na gigantyczne zarobki. Zazwyczaj dwudziestokilkulatkowie mogą liczyć na wynagrodzenia dużo niższe od średniej krajowej.
Sprawdziliśmy to w Głównym Urzędzie Statystycznym. Najnowsze dane mówią o tym, że połowa osób poniżej 24. roku życia zarabia nie więcej niż 5,6 tys. zł miesięcznie brutto (4,4 tys. zł na rękę). W przedziale wiekowym 25-34 mediana rośnie do 7 tys. zł brutto (5,1 tys. zł na rękę).
W idealnym świecie "środkowy" 30-latek powinien więc odkładać ok. 1 tys. zł co miesiąc (20 proc. z 5,1 tys. zł). To daje 12 tys. zł rocznie. Przez osiem lat powinno się więc uzbierać ok. 96 tys. zł. Połowa osób z tego pokolenia powinna — przynajmniej w myśl teorii 50/30/20 — mieć oszczędności mniejsze, a druga połowa jeszcze większe.
W poniższej tabeli prezentujemy szacunki dla poszczególnych poziomów wynagrodzeń. Dla wyjaśnienia — 5 tys. zł w tabeli oznacza, że 30-latek przez osiem lat swojej kariery zarabiał średnio 5 tys. zł miesięcznie na rękę.
Statystyczny 40-latek powinien odkładać przez dziesięć lat dłużej niż jego dekadę młodszy kolega. To nie ulega wątpliwości. Co więcej, zazwyczaj w takim wieku pensja jest już znacznie wyższa niż na początku drogi zawodowej.
Z danych GUS wynika, że w wieku 35-44 lata mediana wynagrodzeń wynosi 7,6 tys. zł brutto miesięcznie (5,5 tys. zł na rękę). To znaczy, że połowa tego pokolenia zarabia poniżej tej kwoty, a druga połowa — powyżej.
Co to oznacza? Mniej więcej tyle, że statystyczny 40-latek powinien odkładać ok. 1,1 tys. zł miesięcznie, czyli 13,2 tys. zł rocznie. Przez 18 lat zawodowej kariery oznaczać to będzie ponad 230 tys. zł potencjalnych oszczędności.
Kolejne 10 lat oszczędzania może już zrobić sporą różnicę. Nie dość, że w przedziale wiekowym 45-54 Polacy statystycznie zarabiają najwięcej, to jeszcze mają dekadę więcej na odkładanie pieniędzy.
Przykład? Dane GUS mówią o medianie na poziomie 7 tys. 620 zł miesięcznie, co daje niespełna 5,6 tys. zł na rękę. Rocznie daje to niespełna 14 tys. zł możliwych oszczędności, a przez 28 lat uzbiera się już blisko 400 tys. zł.
50-latkowie, którzy przez całe życie zarabiali średnio po 15 tys. zł, mogą już być milionerami. Z naszych szacunków wynika, że przy zastosowaniu metody 50/30/20 ich stan konta może mieć już siedem cyfr.
A przypomnijmy, że w naszych szacunkach pomijamy potencjalne oprocentowanie oszczędności (nawet pomniejszone o podatek Belki). Gdyby uwzględnić magię procentu składanego, to te kwoty mogłyby być nawet kilkukrotnie wyższe.
Ostatnia grupa wiekowa to osoby, które kończą swoją przygodę na rynku pracy. Blisko 40 lat zarabiania i oszczędzania musiałoby dać imponujące efekty.
Oczywiście po raz kolejny podkreślamy, że tak regularne odkładanie zawsze 20 proc. pensji może być trudne, ale gdyby rzeczywiście się udało, to nawet przy niskich zarobkach oszczędności muszą robić wrażenie.
W tym wieku mediana zarobków według GUS to nieco mniej, bo 7 tys. 353 zł brutto miesięcznie, co daje ok. 5,3 tys. zł na rękę (czyli nieco ponad 1 tys. zł miesięcznie do "skarbonki"). Staż pracy robi jednak swoje i po 38 latach stan oszczędności sięgnąć nawet 450 tys. zł.
To wszystko brzmi świetnie, dopóki nie zderzymy tego z rzeczywistością. Dane dotyczące Polski i oszczędzania są brutalne. Pisaliśmy o tym w Business Insider Polska.
Z najnowszego badania Santander Consumer Banku wynika, że co prawda 66 proc. Polaków deklaruje, że odkłada pieniądze, ale już kwoty takich oszczędności dalekie są od 20 proc. dochodu.
Widać to, gdy badacze zapytali o wielkość poduszki finansowej. 20 proc. uczestników badania szacuje, że odłożone oszczędności pozwoliłyby im na maksymalnie trzy miesiące życia bez dochodu. W tej grupie dominują młodzi ludzie w wieku 18-29 lat — taką deklarację złożyła jedna trzecia przedstawicieli tej kategorii wiekowej.
Z kolei 18 proc. Polaków uważa, że ich oszczędności mogłyby zapewnić im stabilność finansową przez okres od trzech do sześciu miesięcy. Najczęściej były to osoby powyżej 60. roku życia — odpowiedziała w ten sposób jedna czwarta badanych z tej grupy wiekowej.
Na utrzymanie przez siedem do dwunastu miesięcy wskazało 15 proc. respondentów, wśród których dominowali trzydziestolatkowie (21 proc.).
Blisko jedna piąta uczestników badania deklaruje, że środki odłożone pozwoliłyby im na utrzymanie przez rok lub dłużej, a 17 proc. przyznało, że nie zaoszczędziło na tyle, aby móc polegać na zgromadzonych oszczędnościach.
Warto jednak pamiętać, że nawet jeśli nie da się odkładać z każdej pensji 20 proc., to nie należy całkowicie rezygnować z oszczędzania. Lepsze nawet kilkadziesiąt złotych miesięcznie niż nic. Eksperci wskazują metody, które mogą nieco ułatwić planowanie domowego budżetu.
W Business Insider Polska pisaliśmy już, że można skorzystać z jednego z trzech trików.
Pierwszy to zasada "najpierw płać sobie". Strategia ta jest często określana mianem odwróconego budżetowania, ponieważ nadaje priorytet celom oszczędnościowym. Na początku każdej wypłaty automatycznie przeznacza się część pieniędzy na oszczędności. Następnie pozostałą część wypłaty przeznacza się na miesięczne wydatki.
Dla innych lepsza może być metoda kopertowa. Stosując tę strategię, ustala się budżet i odkłada określone kwoty gotówki na każdą kategorię. Pieniądze trafiają do koperty i są wykorzystywane na pokrycie miesięcznych wydatków. Jeśli zabraknie pieniędzy na konkretną kategorię, to aby wydać więcej, trzeba poczekać do następnego miesiąca. Jeśli jednak w kopercie zostaną pieniądze, to można je zachować do wykorzystania w przyszłości.
Metoda zerowego budżetu zakłada z kolei przypisanie jasnego celu do każdej zarobionej złotówki. Strategia ta jest podobna do metody kopertowej, ale nie trzeba trzymać pieniędzy w gotówce.
Na koniec jeszcze jedno. Samo oszczędzanie to dobry nawyk, ale po jakimś czasie warto też pomyśleć o inwestycjach. Dzięki temu pieniądze zamiast "leżeć" mogą "pracować", dzięki czemu kwoty w skali kilkudziesięciu lat będą znacznie wyższe.
Zobacz także: Jak pomnożyć swoje oszczędności? Wszystko, co musisz wiedzieć
If you often open multiple tabs and struggle to keep track of them, Tabs Reminder is the solution you need. Tabs Reminder lets you set reminders for tabs so you can close them and get notified about them later. Never lose track of important tabs again with Tabs Reminder!
Try our Chrome extension today!
Share this article with your
friends and colleagues.
Earn points from views and
referrals who sign up.
Learn more