Przemawiając po spotkaniu ministrów finansów UE w Warszawie, które odbyło się w ubiegły weekend, komisarz do spraw gospodarki Valdis Dombrovskis powiedział, że Komisja jest gotowa rozważyć opcje, które "wykraczają poza to, co już jest na stole" i nie wykluczył dotacji dla krajów na wrażliwym wschodnim krańcu sojuszu. Posunięcie to pojawia się w obliczu rosnącej frustracji wśród rządów państw Europy Środkowej i Wschodniej, które ponoszą ciężar finansowy rozbudowy sił zbrojnych w Europie.
Dyplomata UE z małego wschodniego kraju powiedział POLITICO, że nawet gdyby kraje graniczące z Rosją zwiększyły swoje wydatki na obronę o 20 proc., nie wystarczyłoby to do zabezpieczenia Europy ze względu na mniejszy rozmiar ich gospodarek. — Potrzebujemy wszystkich [sojuszników, aby zwiększyć wydatki na obronę] — powiedział anonimowo dyplomata.
Dombrovskis zgodził się, że kraje graniczące z Rosją i Białorusią stoją w obliczu poważnych zagrożeń i prawdopodobnie potrzebują dalszego wsparcia. Powiedział, że popiera badania nad nowym funduszem międzyrządowym, pierwotnie przedstawionym w zeszłym tygodniu przez think tank Bruegel, który pozwoliłby zarówno krajom UE, jak i spoza Unii na wspólne gromadzenie pieniędzy na dozbrojenie kontynentu.
W propozycji pojawiła się również możliwość udziału Komisji jako bezpośredniego udziałowca w funduszu. Dombrovskis powiedział, że fundusz mógłby pomóc zaangażować kraje spoza UE i ominąć potrzebę jednomyślnej zgody, potencjalnie omijając niektóre z bardziej rygorystycznych zasad budżetowych UE.
Inicjatywa ta zyskuje na popularności w krajach frontowych, takich jak Polska i kraje bałtyckie, które znacznie zwiększyły wydatki na obronność po inwazji Rosji na Ukrainę. Jednak inni główni gracze, tacy jak Niemcy, nie są chętni do poparcia projektu, a kraje takie jak Hiszpania — chcąc uniknąć zwiększenia zadłużenia — opowiadają się za nowymi wspólnie emitowanymi obligacjami UE, podobnymi do tych wykorzystywanych podczas kryzysu COVID-19.
Na spotkaniu w Warszawie hiszpański minister gospodarki Carlos Cuerpo zaproponował utworzenie spółki specjalnego przeznaczenia (tzw. spółki celowej), która zapewniałaby zarówno dotacje, jak i pożyczki na paneuropejskie projekty obronne. Przedstawił ten pomysł jako wyraz solidarności z Ukrainą i frontem wschodnim.
Polska tymczasem dokonała ostrego porównania z pandemią: "Oczywiste jest, że w tej chwili to kraje Europy Wschodniej i Środkowej mają największe potrzeby obronne" — stwierdził polski minister finansów Andrzej Domański.
Dombrovskis zapowiedział, że propozycja zostanie omówiona podczas zbliżających się negocjacji w sprawie budżetu UE.
Mimo to, propozycje oferowania dotacji prawdopodobnie napotkają silny opór, zwłaszcza ze strony krajów konserwatywnych fiskalnie, takich jak Holandia, która historycznie sprzeciwiała się transferom dotacji na dużą skalę między państwami członkowskimi.
Na razie Komisja wydaje się pozostawiać swoje opcje otwarte. Jednak wraz z rozpoczęciem negocjacji w sprawie kolejnego długoterminowego budżetu UE, po raz kolejny uwidacznia się napięcie między solidarnością a własnym interesem.
Skip the extension — just come straight here.
We’ve built a fast, permanent tool you can bookmark and use anytime.
Go To Paywall Unblock Tool