Hij was die avond aan het filmen op locatie. De buurman uit de Marnixstraat belde Bobby Boermans (43): “Je kunt straks je huis niet in, de politie heeft alles afgezet.” Toen de filmregisseur uiteindelijk om vijf uur ’s nachts thuiskwam, was alles voorbij. Nieuwsgierig liep hij het Leidseplein op en bezag de plek die die avond volledig in zijn greep was geweest van een bloedstollende gijzelingsactie.

Waar het drama in de Apple Store zes uur eerder eindigde met de dood van de 27-jarige gijzelnemer, was nu niets meer te zien. De tientallen politieauto’s, de scherpschutters, de pantserwagens van de Dienst Speciale Interventies, de op volle sterkte uitgerekte media; ze waren allemaal verdwenen.

Het enige wat nog herinnerde aan wat voorafging, waren een wapperend rood-wit lint en de barsten in de ruiten van de Apple Store. Veroorzaakt door kogels die de gijzelnemer bij het begin van zijn eenmansactie afvuurde op toegesnelde agenten; bedoeld om te laten zien dat het menens was op die koude februariavond in 2022. Boermans: “Toen ik even later thuis de tv aanzette was de gijzeling zelfs op CNN te zien, maar buiten was het compleet stil.”

Bijna op de dag af twee jaar later was Boermans weer op het plein. Nu staande op het dak van Internationaal Theater Amsterdam en als regisseur van de film-in-de-maak iHostage. Beneden zag hij dat de door een ploeg van 24 verkeersregelaars geplaatste afzettingen prima werkten. Vijf trams wachtten in de Leidsestraat geduldig op het groene licht hun route te vervolgen. Voor honderden voorbijgangers gold hetzelfde. Het zorgde voor tegenstrijdige gevoelens: “Aan de ene kant voelde ik me de koning van het Leidseplein. Alles bewoog even op mijn teken. Aan de andere kant voelde ik ook de druk: nu moesten we het wel doen met z’n allen! Dat Netflix deze film wilde hebben, is geweldig. Dit is de kans internationaal te gaan. Maar ze eisen wel topkwaliteit. Het mocht niet misgaan.”

Twintig minuten aan een stuk. Langer mocht de stremming per keer niet duren. Dan moest het verkeer weer zijn vrije loop over het Leidseplein kunnen nemen. Het bleek genoeg voor onder meer het opnemen van de ontruiming van de winkel waarbij tientallen figuranten over het plein moesten sprinten. De gijzeling zelf, die zich in werkelijkheid in avonduren voltrok, werd ’s nachts gefilmd.

De gijzeling werd in doordeweekse nachten gefilmd.Elmer van der Marel

Hollywoodbenadering

Tenminste: de scènes die zich buiten op het plein afspeelden. Want alles wat er die avond in de winkel zelf gebeurde, werd opgenomen in een tot in detail nagebouwd exemplaar in een hangar in Katwijk. De werkelijke Apple Store is voor de opnames in het geheel niet gebruikt. Afgezien van de vraag of toestemming mogelijk zou zijn, bleek de winkel simpelweg ongeschikt als filmlocatie. “De gijzelnemer en de gijzelaar zaten in het echt uren rechtsachter in de zaak,” zegt Boermans. “We hadden een complete muur moeten weghalen als we daar goed hadden willen filmen. Bij drama zit de spanning vaak in de ogen van de acteurs. Dat moet je precies kunnen laten zien zoals je wil. Daarom bouwden we liever zelf onze set.”

De winkel werd nagemaakt in een hangar in Katwijk.Elmer van der Marel

En om diezelfde reden bevinden we ons deze dinsdagochtend in maart op het kantoor van het in visual effects gespecialiseerde Amsterdamse bedrijf Planet X aan de Cruquiusweg.

De afgelopen maanden vond er hier een bescheiden revolutie in filmdesign plaats. Want behalve aan het ontwerp voor de nagebouwde telefoonwinkel werd hier ook gesleuteld aan een manier om vanuit die namaak Apple Store wél te kunnen filmen wat er buiten op het Leidseplein gebeurde.

Als de kijker over de schouder van de gijzelnemer door de vensters tuurt, moet de politiemacht die de winkel observeert wel zichtbaar zijn, legt Planet X-oprichter Dennis Kleyn uit. Zijn bedrijf voorzag al eerder series en films als Vliegende Hollanders, Het gouden uur en Honderd jaar eenzaamheid van spectaculaire digitale bewerkingen. Nieuwste krachttoer: een 60 meter lange ledmuur (Kleyn: “Waarschijnlijk de grootste ooit in Europa”) waarop het Leidseplein in al zijn levendigheid en veelkleurigheid is te zien.

Op een lange ledmuur werd het Leidseplein tot leven gewekt.Elmer van der Marel

In een studio in Amsterdam tonen Kleyn, Boermans en visual effect-ontwerper Philippe Trijnes hoe zij de afgelopen maanden het drukste plein van Amsterdam volledig naar hun hand zetten. Boermans: “We wilden de rijkdom van het echte Leidseplein, maar dan wel op de momenten dat het ons uitkwam.” En Kleyn: “Dit is de eerste keer dat deze techniek in Nederland op deze schaal is gebruikt, echt een Hollywoodbenadering. Heel tof dat de producenten dit aandurfden.”

V.l.n.r. Dennis Kleyn, Bobby Boermans en Philippe Trijnes.Jakob van Vliet

Trijnes toont op een groot computerscherm een deel van de magie. Aanvankelijk rijden er op de beelden van het Leidseplein nog trams voorbij, maar met een druk op de knop verstomt de verkeersstroom geheel en verschijnen politievoertuigen met zwaailicht op de keien. Als een vuilnisbak, lantaarnpaal of zelfs een complete ambulance een cameralijn blokkeert, verdwijnt die net zo makkelijk in het niets. Het zijn deze beelden die hun weg vonden naar het ledscherm in Katwijk en zo naar de film iHostage, die volgende week in première gaat.

Wegpoetsfunctie

Het moeilijkste van alles: de apotheose waarin binnenwereld en buitenwereld bij elkaar komen als de gijzelnemer de deur opent om een pakketje waterflessen naar binnen te halen. Ondertussen probeert hij de Bulgaarse gijzelaar onder schot te houden.

Kleyn: “Maar er zit een enorme technische complexiteit achter bijna alle scènes. We gaan wel tien keer op en neer van binnen naar buiten. Als je dat op beeld nonchalant kunt laten lijken, ben je geslaagd.”

Elmer van der Marel

Overigens: die digitale wegpoetsfunctie bleek op nog een andere manier uiterst handig, zegt Boermans. Want hoewel het verkeer over het Leidseplein in de nachtelijke opname-uren uiteraard aanzienlijk stiller was, bleken de afzettingen soms toch niet geheel waterdicht. “We werkten in doordeweekse nachten, maar hebben toch vaak een paar dronken feestgangers van ons materiaal moeten gummen.”

Dat de gijzeling in de Apple Store zich zou lenen voor een film was voor Boermans – hij maakte eerder onder meer de film Invasie (2024) en de series Mocro Maffia (2021) en Het gouden uur (2022) – eigenlijk al vrij snel na die fatale februariavond duidelijk. Het bleef hem bezighouden: wat was er nu precies gebeurd in die uren waarin de in Amsterdam geboren Abdel Akkad met een bomvest en een automatisch pistool de Apple Store in zijn greep hield? Wat dreef hem? En hoe overleefden die winkelmedewerker en de drie klanten die zich de gehele gijzeling in een magazijnkast verstopt hielden?

Samen met scenarist – en tevens rechercheur bij de Amsterdamse politie – Simon de Waal schreef hij een pitch voor streaminggigant Netflix. Binnen drie dagen was er een antwoord: ‘Let’s go!’ Zo kon de voorbereiding vlot beginnen en is er drie jaar na het drama al een volledige speelfilm.

Wat hielp: de gemeente Amsterdam en de politie gaven, net als de uitbaters van de cafés en restaurants op het plein, hun volledige medewerking. Boermans snapt hun motivatie daarvoor wel: “Vanuit de autoriteiten bekeken is deze gijzeling uiterst professioneel verlopen.”

In de film zijn ook de interacties van de agenten op straat te zien.Elmer van der Marel

In een mozaïekvertelling zien we daarom niet alleen de gijzeling zelf, maar ook het controlecentrum van de politie, de interactie van de agenten op straat, de helikopter in het Amsterdamse luchtruim én de vier ongelukkigen in de opbergkast. “Iedereen heeft die avond vanuit zijn eigen perspectief beleefd,” zegt Boermans. “Ik hoop dat de kijker na afloop begrijpt waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt.”

Geen geringe opgave

Ook tot in detail te volgen: de gesprekken tussen de politieonderhandelaar en de gijzelnemer. Boermans en De Waal kregen via de politie inzicht in de zaak en de communicatie. “Al keken we daarbij vooral naar de vorm. Ik wilde toch vooral mijn eigen film maken en dat vooral integer en respectvol doen. Iedereen komt er hopelijk goed van af.”

Voor de regisseur – die zijn jongere broer Thijs castte als agent die als eerste ter plekke is – restte de uitdaging van die dramatische avond ook een beklijvende film te maken. Geen geringe opgave zo lijkt het, omdat iedereen die het nieuws enigszins volgt de afloop van de avond kent.

“De film draait uiteindelijk ook niet volledig om de vraag hoe alles eindigde,” zegt Boermans. “Het gaat om het laten zien van het waarom van de gemaakte keuzes, om het grotere verhaal en de menselijke ervaring. Bij Titanic wist ook iedereen vooraf hoe het met die boot zou aflopen. Toch was het een loeispannende film.”

iHostage is vanaf 18 april te zien bij Netflix.