Met landelijk 1849 zelfdodingen in 2024 is het aantal mensen in Nederland dat een einde aan het leven maakt stabiel. Maar het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ziet in de nieuwe cijfers wel een duidelijke verschuiving. Zo is het aantal zelfdodingen onder vrouwen tot 30 jaar toegenomen van 78 in 2023 tot 117 in 2024. Nooit eerder telde het CBS zoveel zelfdodingen onder jonge vrouwen.

Onderzoeker Tanja Traag van het CBS stelt dat er duidelijk iets aan de hand is. “Wat dat ‘iets’ is, dat is lastig te duiden. Wat we ook in andere onderzoeken zien, is toch dat het mentale welzijn van jongeren, en vooral van jonge vrouwen, terugloopt.”

Zelfdoding is bij twintigers de belangrijkste doodsoorzaak: een derde sterft door suïcide. Ook onder jonge mannen signaleert het CBS een stijging in het aantal zelfdodingen, al is die minder stevig dan bij jonge vrouwen. Wel komt suïcide bij jonge mannen meer voor. In 2024 beroofden 182 mannen onder de 30 zich van het leven.

Oorzaken niet versimpelen

De GGD in Amsterdam, die deze stijging onder jongeren vorig jaar ook signaleerde, maakt zich zorgen. Circa een vijfde van de Amsterdammers die uit het leven stapt, is onder de 30 jaar. De precieze oorzaak is niet hard te maken, maar veel deskundigen wijzen naar verschillende factoren, zoals prestatiedruk door school of sociale media, maar ook financiële én psychische problemen.

Traag benadrukt dat het nooit één ding is dat iemand zover brengt, maar een stapeling van zaken. “Je moet oppassen dat de oorzaken niet versimpelt tot één ding, zoals pesten of sociale media.”

In tijden van economische malaise ziet het CBS het aantal zelfdodingen toenemen. “Vaak speelt er bij iemand al psychisch lijden, zoals een depressie, en dan komen daar dingen bij. Als mensen hun baan verliezen, economische onzekerheid hebben, niet meer weten of ze hun rekening volgende maand nog wel kunnen betalen, dan kan dat te veel worden.” Traag vermoedt dat ook de wachttijden in de GGZ invloed hebben.

94 suïcides in Amsterdam

Volgens Traag is het belangrijk om de zelfdodingscijfers te monitoren, omdat dat helpt bij het inzetten van preventieve maatregelen. “We hebben het veel over jongeren, maar jarenlang waren het de tachtigplussers bij wie de zelfdodingscijfers het hoogst waren. Dat cijfer is enorm gedaald, omdat er veel meer aandacht is gekomen voor eenzaamheid en het mentale welbevinden van ouderen.” Misschien dat het verdwijnen van het taboe op euthanasie meespeelt, zegt Traag. “Maar toch ook zeker de aandacht voor sociaal welbevinden.”

In Amsterdam registreerde het CBS vorig jaar 94 suïcides. Dat aantal is een daling afgezet tegen het piekjaar 2023 – waarin er 125 zelfdodingen door Amsterdammers waren – maar redelijk stabiel ten opzichte van eerdere jaren.

Traag wil nog wel een nuance aanbrengen. De ernst van zelfdoding onder jonge vrouwen en mannen verdient vanzelfsprekend aandacht. “Maar we moeten de mannen van vijftigplus niet vergeten. Het aantal zelfdodingen is in die groep vele malen hoger. Het is belangrijk dat er aandacht is voor het mentaal welbevinden van mannen.”

Denk je aan zelfmoord? Bel gratis 113 of 0800-0113 of chat via 113.nl. Deze hulpdienst is dag en nacht bereikbaar.

Over de auteur: Malika Sevil werkt 25 jaar voor Het Parool. Ze schreef veel over gezondheidszorg, ook deed ze verslag van de coronacrisis. Sinds 2022 schrijft ze over kansenongelijkheid, armoede en de kloof.